«Η επίσκεψη και η μελέτη των ερειπίων των Μυκηνών πείθει ότι πράγματι η πόλη εκείνη ήταν το σπουδαιότερο κέντρο πολιτισμού και πλούτου της ηρωικής εποχής της Ελλάδας. Μάλιστα μερικοί ειδικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι οι Μυκήνες ήταν η πρωτεύουσα μιας μεγάλης αυτοκρατορίας που ήταν γνωστή από τους Χετταίους βασιλείς της Μικράς Ασίας με το όνομα Αχιγιάβα (Ahhiyawa).

Φαίνεται ότι η ίδια η φύση προόρισε τις Μυκήνες για τον ηγετικό ρόλο που οι κάτοικοι διαδραμάτισαν επί τόσους αιώνες. Τοποθετημένες στη βορειοανατολική γωνία του αργολικού πεδίου, ἐν μυχῷ Ἄργεος ἱπποβότοιο, μεταξύ δύο βουνών, του προφήτη Ηλία (ύψος 805 μ.) προς βορρά (αριστερά) και της Σάρας (ύψος 600 μ.) προς νότο, οι Μυκήνες δεσπόζουν στην πεδιάδα και στις οδικές αρτηρίες προς βορρά, προς νότο, προς ανατολάς και προς δυσμάς. Ακόμη και η ανοικτή θαλάσσια λεωφόρος του όρμου του Ναυπλίου ήταν υπό την εξουσία τους, διότι φαίνεται πως η Τίρυνθα, από τις αρχές του 13ου αιώνα π.Χ. τουλάχιστον, ήταν υποτελής στις Μυκήνες. Εξαιτίας της θέσης της η πόλη των Μυκηνών έγινε ρυθμιστής του εμπορίου της νοτιοανατολικής Ελλάδας και σε αυτό, κατά μεγάλο μέρος, οφειλόταν ο πλούτος και ο εκπολιτιστικός της οργασμός. Τα βουνά και οι λόφοι που την περικλείουν της παρείχαν ασφάλεια και εύκολη αντίσταση εναντίον εχθρικών εισβολών.

Κατά την παράδοση, ο Περσέας, ο γιος του Δία και της Δανάης, ίδρυσε τις Μυκήνες και τα τείχη της, για τα οποία χρησιμοποίησε τους μυθικούς Κύκλωπες, που προηγουμένως είχαν κτίσει τα τείχη της Τίρυνθας. Ο [αρχαίος περιηγητής] Παυσανίας μάς διηγείται ότι ο Περσέας ονόμασε Μυκήνες τη νέα του πόλη είτε διότι στην περιοχή της έπεσε ο «ὁ μύκης» του ξίφους του – και αυτό το θεώρησε ως καλό οιωνό – είτε διότι εκεί αποκαλύφθηκε πηγή με άφθονο και καλό νερό, η Περσεία πηγή, κάτω από τη ρίζα ενός μύκητα (μανιταριού), που ο Περσέας ξερίζωσε για να χορτάσει τη δίψα του. Η υπόθεση ότι η πόλη ονομάστηκε από μια γυναίκα που λεγόταν Μυκήνη ή από τους μυκηθμούς των αγελάδων δεν θεωρείτο αξιόπιστη ούτε από την αρχαιότητα. Οι γενεαλογικές πληροφορίες που διατήρησαν οι μυθογράφοι ανάγουν το γεγονός αυτό στο πρώτο ήμισυ του 14ου αιώνα π.Χ., γύρω στο 1400 – 1350 π.Χ.

Οι απόγονοι του Περσέα, μέλη της Περσηΐδας δυναστείας, βασίλευσαν στις Μυκήνες για τρεις τουλάχιστον γενιές. Τελευταίος εκπρόσωπος της δυναστείας ήταν ο Ευρυσθέας, ο βασιλιάς που επέβαλε στον Ηρακλή τους περίφημους άθλους, που ίσως φανερώνουν την επέκταση των ορίων του κράτους των Μυκηνών σε μεγάλο τμήμα της Πελοποννήσου. Ο Ευρυσθέας – πάντα κατά την παράδοση – φονεύτηκε στην Αττικής κατά την εκστρατεία του εναντίον του των γιων του Ηρακλή και των Αθηναίων, και επειδή δεν άφησε διάδοχο, ο λαός των Μυκηνών επέλεξε ως βασιλιά του τον Ατρέα, τον γιο του Πέλοπα.

Ο Ατρέας και ο αδερφός του Θυέστης είχαν καταφύγει στην αυλή του Ευρυσθέα, ο οποίος είχε νυμφευθεί την αδερφή τους Αερώπη, για να αποφύγουν την οργή του πατέρα τους. Η αντιζηλία μεταξύ των αδερφών για τον θρόνο των Μυκηνών και οι αθέμιτες ερωτικές σχέσεις του Θυέστη με τη γυναίκα του Ατρέα, κατέληξαν στο βδελυρό Θυέστειο δείπνο και στην κατάρα του Θυέστη, η οποία έπληξε όχι τον Ατρέα αλλά τους απογόνους του. Παρόλο το τρομερό του κακούργημα, φαίνεται ότι ο Ατρέας κατόρθωσε να δυναμώσει τη θέση των Μυκηνών, να μεγαλώσει τα όριά της και να πολλαπλασιάσει τις εμπορικές επιχειρήσεις και τον πλούτο της. Ο διάδοχος του Ατρέα Αγαμέμνων εξελέγη αρχιστράτηγος της κοινής εκστρατείας των Ελλήνων εναντίον της Τροίας, διότι, όπως διδάσκει ο Θουκυδίδης, ήταν ο ισχυρότερος άρχοντας της ηπειρωτικής Ελλάδας. Στην Ιλιάδα αναφέρεται ότι ο Αγαμέμνων εξουσίαζε όχι μόνο την πεδιάδα του Άργους αλλά και τη βορειοανατολική γωνία της Πελοποννήσου, που περιελάμβανε την Κορινθία, και ότι ήταν «ἄρχων πολλῶν νήσων». Οι Μυκήνες του Αγαμέμνονα έστειλαν 100 πλοία στην εκστρατεία κατά της Τροίας, ενώ ακόμη δάνεισαν 60 πλοία στους Αρκάδες, που δεν είχαν ναυτικό. Ο μεγάλος αυτός για την εποχή εκείνη αριθμός πλοίων αποδεικνύει την έκταση των εμπορικών επιχειρήσεων των κατοίκων της.

Είναι γνωστή η ιστορία του Τρωικού πολέμου και είναι γνωστά τα γεγονότα που ακολούθησαν. Ύστερα από μακρά πολιορκία η Τροία κατελήφθη και καταστράφηκε. Νικητής και τροπαιούχος επέστρεψε ο Αγαμέμνων στις Μυκήνες και εκεί δολοφονήθηκε από τη γυναίκα του Κλυταιμήστρα και τον εραστή της Αίγισθο. Οκτώ χρόνια υστερότερα ο Ορέστης, ο γιος του Αγαμέμνονα, φόνευσε τους δολοφόνους του πατέρα του. Οι βίαιοι αυτοί θάνατοι στη βασιλική οικογένεια φαίνεται ότι εξασθένησαν το κράτος και στους χρόνους του Τισαμενού, του γιου του Ορέστη, ή και λίγο υστερότερα, οι Μυκήνες, καταστράφηκαν από τους Δωριείς της παράδοσης. Ο Θουκυδίδης λέγει ότι η καταστροφή αυτή έγινε 80 χρόνια ύστερα από την καταστροφή της Τροίας, ήταν μάλιστα τόσο συντριπτική, ώστε τερμάτισε τον ρόλο των Μυκηνών στον πολιτικό, εκπολιτιστικό και εμπορικό ορίζοντα της Ελλάδας.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διατήρησε η παράδοση, οι γενεαλογικοί πίνακες και οι συγγραφείς του αρχαίου κόσμου, ο ιδρυτής των Μυκηνών Περσέας βασίλευσε στο πρώτο ήμισυ του 14ου αιώνα π.Χ. (από το 1400 – 1350 π.Χ. περίπου), ο Ατρέας περί το 1250 π.Χ. και ο Αγαμέμνων από το 1200 έως το 1184 π.Χ. Κατά τον Ερατοσθένη ο Τρωικός πόλεμος διήρκησε από το 1200 έως το 1184 π.Χ., η καταστροφή της Τροίας έγινε το 1184 π.Χ. περίπου και η κάθοδος των Δωριέων και η καταστροφή των Μυκηνών περί το 1104 π.Χ.»

Γεώργιος Μυλωνάς, Οδηγός Μυκηνών, Αθήναι 1975
(απόσπασμα, μερική γλωσσική προσαρμογή στη σύγχρονη γλώσσα)