Ο Χριστιανισμός γίνεται επίσημη θρησκεία
Ο Χριστιανισμός διαδίδεται και επικρατεί σε όλη την αυτοκρατορία. Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός υπερασπίζεται την αρχαία λατρεία. Λίγο αργότερα όμως, ο Θεοδόσιος Α’ επιβάλλει το Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους.
Αρχαία & Νέα Θρησκεία
Το Δωδεκάθεο ήταν η επίσημη θρησκεία των Ελλήνων από τα Μυκηναϊκά, τα Αρχαϊκά και τα Κλασικά χρόνια. Από τα Βυζαντινά χρόνια επικρατεί ο Χριστιανισμός
Tο διάταγμα των Μεδιολάνων και η στήριξή του από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο βοήθησαν στην καθολική εξάπλωση του Χριστιανισμού.
313/4
Θρησκευτική πολιτική Κωνσταντίνου
Λαμβάνει μέτρα για τη στήριξη του Χριστιανισμού
Θρησκευτική πολιτική Ιουλιανού
- Οι σπουδές του και ο θαυμασμός του για τον ελληνικό πολιτισμό
- Η προσπάθεια επαναφοράς της αρχαίας θρησκείας
Θρησκευτική πολιτική Θεοδοσίου
- Ο Χριστιανισμός επίσημη γίνεται επίσημη θρησκεία του κράτους
- Λαμβάνονται μέτρα κατά της παλιάς θρησκείας
- Ο ρόλος των Πατέρων της Εκκλησίας
Άλλες ενέργειες του Κωνσταντίνου, που βοήθησαν στην εξάπλωση του Χριστιανισμού
- Προτίμησε Χριστιανούς σε δημόσιες θέσεις του κράτους και στον στρατό
- Συγκάλεσε την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια της Μικράς Ασίας το 325 μ.Χ.
- Βαπτίστηκε Χριστιανός
Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια
Η διδασκαλία του Αρείου …
Η Σύνοδος και ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος
Οι εργασίες της Συνόδου άρχισαν με κάθε επισημότητα τον Μάιο του 325 στα ανάκτορα της Νίκαιας, στη Βιθυνία της Μ. Ασίας. Όταν μαζεύτηκαν όλοι και δόθηκε το σύνθημα, οι πύλες άνοιξαν και εμφανίστηκε ο Κωνσταντίνος. Αρνήθηκε το κάθισμα που του πρότειναν, περιμένοντας ευλαβικά να πάρουν θέση πρώτα οι ιερείς, ενώ κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων προσπαθούσε συνέχεια να δημιουργεί κλίμα εγκαρδιότητας, εκφράζοντας με σπασμένα ελληνικά τη γνώμη του πάνω σε κάθε θέμα, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ευσέβιου.
Η διδασκαλία του Αρείου
Δίδασκε ότι ο Χριστός δεν είναι θεός αλλά απλώς το τελειότερο πλάσμα του Θεού. Η διδασκαλία του δίχασε τους Χριστιανούς και προκάλεσε πολλές ταραχές στην αυτοκρατορία.
Η Έκθεσις (Απόφαση) της Νικαίας
Στη Σύνοδο της Νίκαιας καταδικάστηκε ο ίδιος ο Άρειος και η διδασκαλία του, ο αρειανισμός. Μετά τη σύνταξη της Εκθέσεως, όσοι επίσκοποι αρνήθηκαν να την υπογράψουν καταδικάστηκαν μαζί με τον Άρειο σε εξορία και τα συγγράμματα των οπαδών του αρειανισμού ρίχθηκαν στη φωτιά.
Ο Μέγας Αθανάσιος κατά του αρειανισμού
Σπουδαίο ρόλο στη Σύνοδο της Νίκαιας διαδραμάτισε ο Μέγας Αθανάσιος. Το σημαντικότερο επιχείρημα του Μ. Αθανασίου και των άλλων Πατέρων που συμμετείχαν στη Νίκαια κατά των οπαδών του Αρείου ήταν ότι, εφόσον οι αρειανοί δέχονταν τον Χριστό ως Κτίσμα, δηλαδή ως δημιούργημα του Θεού και όχι ως Θεό, δεν διέφεραν από τους ειδωλολάτρες.
Ο Ιουλιανός &
η αρχαία θρησκεία
Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός άλλαξε την πολιτική του Κωνσταντίνου.
- Ο Ιουλιανός είχε σπουδάσει φιλοσοφία στην Αθήνα και θαύμαζε τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό καθώς και την αρχαία θρησκεία.
- Στη σύντομη βασιλεία του προσπάθησε να επαναφέρει την αρχαία θρησκεία χωρίς όμως να το επιτύχει.
- Σκοτώθηκε πολεμώντας με τους Πέρσες (σε ηλικία 32 ετών).
Κριτική του έργου του Ιουλιανού
Ο Ιουλιανός είχε καλές προθέσεις. Καθώς ήταν βαθιά επηρεασμένος από την κλασική παιδεία επιχείρησε να κρατήσει στη ζωή την αρχαία θρησκεία και τον ελληνικό πολιτισμό. Ο πρόωρος θάνατός του δεν άφησε το έργο του να εξελιχθεί. Ωστόσο, αν λάβουμε υπόψη τις αιτίες που είχαν πλέον οδηγήσει τον αρχαίο ελληνικό κόσμο σε παρακμή, ο στόχος του Ιουλιανού ήταν ανεδαφικός. Οι εποχές είχαν αλλάξει και η προσπάθειά του ήταν μάλλον καταδικασμένη σε αποτυχία. Νεώτεροι ιστορικοί βλέπουν με συμπάθεια και διάθεση κατανόησης το έργο του Ιουλιανού, κάποιοι πλέκουν το εγκώμιο του Ιουλιανού, άλλοι δεν παραλείπουν να αναφερθούν και στα γεγονότα των παιδικών χρόνων του αυτοκράτορα, στην αγάπη του για τα βιβλία, καθώς και στα γεγονότα που οδήγησαν τον Ιουλιανό στο θρόνο. Μεγάλη σημασία αποδίδεται στην επίδραση των παιδαγωγών του. Στον στρατιωτικό τομέα υπήρξε ως ταχύς, θαρραλέος και συνετός με μεγάλες επιτυχίες, ειδικά στα σύνορα του Ρήνου, οι οποίες τον κατέστησαν αγαπητό στα στρατεύματά του. Ως άνθρωπος παρουσιάζεται ψυχικά υπερευαίσθητος και ασταθής, ευγενικός και προσηνής, αγαπητός στο περιβάλλον του και τον απλό κόσμο, φιλομαθής και με λαμπρή παιδεία. Η θρησκευτική του πολιτική χαρακτηρίζεται “ανεδαφική” και ο ίδιος “ρομαντικός” αυτοκράτορας.
Θεοδόσιος Α’
Ο Θεοδόσιος Α’ ανακήρυξε
τον Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία
του κράτους
- Έκλεισε τους αρχαίους ναούς και απαγόρεψε τη λατρεία του δωδεκάθεου και των άλλων θρησκειών της Ανατολής.
- Κατάργησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες (392 μ.Χ.), που τελούνταν στην Ελλάδα από το 770 π.Χ., τα Ελευσίνια Μυστήρια και έκλεισε το Μαντείο των Δελφών.
- Aδιαφόρησε για την καταστροφή αρχαίων ναών και έργων τέχνης από φανατικούς χριστιανούς.
Επικράτηση του Χριστιανισμού
Ο Χριστιανισμός τελικά επικράτησε και σ’ αυτό βοήθησαν οι Πατέρες της Εκκλησίας.
Οι σπουδαιότεροι από τους Πατέρες της Εκκλησίας ήταν ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, που συνδύασαν την αρχαία παιδεία με τη χριστιανική διδασκαλία.
Είναι οι Τρεις Ιεράρχες.
Μέγας Βασίλειος
Ιωάννης Χρυσόστομος
Γρηγόριος Ναζιανζηνός
© Δημήτρης Γαρουφαλής, 2023
Το παρόν χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .