Τηλεόραση
και διδασκαλία της Ιστορίας
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
Υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης σε πλήθος εκπαιδευτικών προγραμμάτων της τηλεόρασης αλλά και στα κοινωνικά δίκτυα, όπου μπορεί κανείς να βρει και να δημιουργήσει ένα χρήσιμο ιστορικό αρχείο για το μάθημα της Ιστορίας στο σχολείο.
Το τηλεοπτικό αρχείο της ΕΡΤ περιλαμβάνει χιλιάδες φιλμ. Το υλικό αποτελείται από ειδήσεις, ντοκιμαντέρ, σπάνια ντοκουμέντα από τη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, πολλά από τα οποία τοποθετούνται χρονικά πριν από τον Β’ ΠΠ.
Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι ιστορικές παραγωγές της ΕΡΤ και το υλικό που συγκεντρώθηκε στο πλαίσιο αυτών. Οι παραγωγές αυτές θα πρέπει να αποτελέσουν βασικό στοιχείο της διδασκαλίας της Ιστορίας.
Μερικές από αυτές τις παραγωγές είναι:
- «Πανόραμα του Αιώνα»: Η ιστορική σειρά της ΕΡΤ ανατρέχει στα γεγονότα που σημάδεψαν τον κόσμο και κυρίως την Ελλάδα από τις αρχές του 20ού αιώνα. Συντελεστές: Γιάννης Γιαννουλόπουλος (ιστορικός σύμβουλος), Θ. Βερέμης, Έφη Αλαμάνη, Κρ. Παναγιωτοπούλου (κείμενα).
- «Το χρονικό της Εθνικής Αντίστασης»: Η παραγωγή περιλαμβάνει γύρω στις 800 συνεντεύξεις από αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης από όλες τις αντιστασιακές οργανώσεις. Το ηχητικό υλικό καλύπτει περίπου 200 ώρες και το οπτικό 100. Συντελεστές: Αντ. Βογιάζος (σκηνοθέτης), Π. Ανταίος (συγγραφέας), Ν. Σβορώνος (καθηγητής Ιστορίας), Χ. Φλάισερ (καθηγητής Ιστορίας).
Τηλεοπτικές σειρές
Σημαντικές είναι επίσης οι τηλεοπτικές σειρές που προβλήθηκαν από τους δύο τηλεοπτικούς κρατικούς σταθμούς, την ΕΡΤ1 και την ΕΡΤ2 (ΥΕΝΕΔ), μέχρι την εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης αλλά και στη συνέχεια έως σήμερα. Κατά τη διάρκεια των χρόνων αυτών και μέχρι σήμερα μεταφέρθηκαν δεκάδες έργα της ελληνικής λογοτεχνίας, από ιστορικά μυθιστορήματα μέχρι αστυνομικά, με θεματολογία σχετική με μεγάλες ερωτικές ιστορίες και κοινωνικές τοιχογραφίες.
Το κοινό παρακολουθούσε φανατικά στους ασπρόμαυρους δέκτες του, στα δυο κρατικά κανάλια, τις περιπέτειες των αξεπέραστων λογοτεχνικών ηρώων.
Το οπτικοακουστικό πείραμα με επίκεντρο τους μεγάλους Έλληνες συγγραφείς από τον δέκατο ένατο αιώνα μέχρι τη γενιά του ’30 (Καζαντζάκης, Παπαδιαμάντης, Ξενόπουλος, Καραγάτσης, Τερζάκης, Βενέζης, Πολίτης, Αθανασιάδης, Στράτης Μυριβήλης κ.ά.) άνοιξε τον δρόμο και για τα ιδιωτικά κανάλια ώστε να προβούν σε τηλεοπτικές μεταφορές έργων κλασικών και συγχρόνων Ελλήνων συγγραφέων.
Στην ιστορία της δημόσιας ελληνικής τηλεόρασης διακρίνονται δύο περίοδοι ‒στην πρώτη (έως το 1990) που υπάρχουν μόνο τα κρατικά κανάλια (ΕΡΤ1, ΥΕΝΕΔ=ΕΡΤ2), και στη δεύτερη (από το 1990 έως σήμερα) όταν εμφανίζονται και τα ιδιωτικά κανάλια.
Στην πρώτη περίοδο περιλαμβάνονται τηλεοπτικές σειρές που προβλήθηκαν στην κρατική τηλεόρασης μέχρι την έναρξη λειτουργίας της ιδιωτικής τηλεόρασης.
- Άγνωστος Πόλεμος (1971-74) του Κώστα Κουτσομύτη (Η σειρά ΔΕΝ σώζεται στο Αρχείο της ΕΡΤ).
- Έμποροι των Εθνών (1973) των Δ. Ποντίκα και Κ. Φέρρη (Η σειρά ΔΕΝ σώζεται στο Αρχείο της ΕΡΤ). Remake του 1987 στον Ant1 (1990).
- Γυφτοπούλα (1974-1975) του Δημήτρη Ποντίκα.
- Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1975) του Βασίλη Γεωργιάδη.
- Το Λεμονόδασος (1978) της Τώνιας Μαρκετάκη.
- Ο Συμβολαιογράφος (1979) του Γιώργου Μιχαηλίδη.
- Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια (1979) του Κώστα Αριστόπουλου.
- Λωξάντρα (1980) του Γρηγόρη Γρηγορίου.
- Αστροφεγγιά (1980) του Διαγόρα Χρονόπουλου.
- Η Αγάπη Άργησε μια Μέρα (1997) του Κώστα Κουτσομύτη.
- Φλόγα και Άνεμος (2022) της Ρέινα Εσκενάζυ.
- Το Βραχιόλι της Φωτιάς (2023) του Γιώργου Γκικαπέππα.
Στην ιστορία της ιδιωτικής τηλεόρασης διακρίνονται δύο περιόδοι, α) η πρώτη από το 1990-2010, και β) η δεύτερη από το 2010 έως σήμερα.
Προτείνονται τηλεοπτικές σειρές που προβλήθηκαν στην ιδιωτική τηλεόραση από την εποχή λειτουργίας της έως το 2010.
- Ο κίτρινος φάκελος (1990 – ΑΝΤ1) του Κώστα Κουτσομύτη.
- Πρόβα Νυφικού (1995-1996 – ΑΝΤ1) του Κώστα Κουτσομύτη.
- Αίθουσα του θρόνου (1998 – MEGA) της Πηγής Δημητρακοπουλου.
- Οι Μάγισσες της Σμύρνης (2001 – MEGA) του Κώστα Κουτσομύτη.
- Το Δέκα (2007-2008 – ΑΝΤ1) της Πηγής Δημητρακοπούλου.
- Το Νησί (2010 – MEGA) του Θοδωρή Παπαδουλάκη.
Προτείνονται τηλεοπτικές σειρές που προβλήθηκαν στην ιδιωτική τηλεόραση από το 2010 έως σήμερα.
- Το κόκκινο ποτάμι (2022 – OPEN TV) του Μανούσου Μανουσάκη.
Στιγμιότυπο από την τηλεοπτική σειρά Οι Μάγισσες της Σμύρνης,
που προβλήθηκε στο MEGA (2001).
Η «Γυφτοπούλα» ήταν από τα δημοφιλέστερα τηλεοπτικά προγράμματα της σεζόν 1974-1975 της ΥΕΝΕΔ.
Εξώφυλλο του περιοδικού Ραδιοτηλεόραση, με εικόνα από τη σειρά
Οι Έμποροι των Εθνών (1973).
Στιγμιότυπο από την τηλεοπτική σειρά Η Αγάπη Άργησε μια Μέρα,
(1997). Η παραδοσιακή οικογένεια του “Μιχαήλου Φτενούδου”: από αριστερά η Αικατερίνη (Μαρία Καβουκίδου), η Ασπασία (Καρυοφιλλιά Καραμπέτη), ο πατέρας (Βασίλης Διαμαντόπουλος), η Εργίνη (Μαρίνα Ψάλτη), η Ερατώ (Τάνια Τρύπη), η Πηνελόπη (Πέγκυ Τρικαλιώτη) και η μητέρα (Αφροδίτη Γεωργιάδου).
Στιγμιότυπο από την τηλεοπτική σειρά Το Νησί,
που προβλήθηκε στο MEGA (2010).