2.1 Η χώρα

Αίγυπτος ονομαζόταν από τους αρχαίους Έλληνες
το βορειοανατολικό τμήμα της Αφρικής, το οποίο διαρρέει
ο ποταμός Νείλος. Τη σπουδαιότητα του ποταμού για τη χώρα και το λαό της επισημαίνει ο ιστορικός Ηρόδοτος, όταν αποκαλεί την Αίγυπτο δώρο του Νείλου.

Εννοιολογικός Χάρτης

«Αἴγυπτος … ἐστίν…δῶρον τοῦ ποταμοῦ»

Ηρόδοτος

Δομή μαθήματος

Η γεωγραφική περιοχή
Η σημασία του Νείλου
Η γεωγραφική διαίρεση της χώρας
Η χερσόνησος του Σινά

Η γεωγραφική περιοχή

Χάρτης της αρχαίας Αιγύπτου

Fragment-of-Paving-from-Tell-el-Amarna-2

Η σημασία
του Νείλου

Ο ποταμός Νείλος.

Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια λωρίδα πράσινου που δημιουργεί ο Νείλος από τις πηγές του στα όρη της Αιθιοπίας μέχρι και τις εκβολές στα βόρεια της χώρας, όπου διακλαδίζεται σε παραποτάμους και δημιουργεί ένα δέλτα μεγάλης έκτασης.

Η Αίγυπτος δεν θα είχε εξελιχθεί, εάν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ο Νείλος δεν πλημμύριζε και μετά την απομάκρυνση των νερών του δεν άφηνε ένα στρώμα λάσπης που έκανε τη γη εύφορη.

Οι πλημμύρες του Νείλου

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ο Νείλος πλημμυρίζει και στη συνέχεια τα νερά απομακρύνονται, αφήνοντας ένα στρώμα λάσπης, το οποίο κάνει τη γη εύφορη.

Έτσι οι Αιγύπτιοι χώριζαν το έτος σε τρεις εποχές:

Akhet: Η εποχή των πλημμύρων. Η έντονη καλοκαιρινή βροχόπτωση στα υψίπεδα της Αιθιοπίας προκαλεί την πλημμύρα του Νείλου στην Αίγυπτο. Τα χωράφια βρίσκονται εντελώς κάτω από το νερό.

Peret: Όταν υποχωρεί η πλημμύρα, αφήνει πυκνή λάσπη που είναι ιδανική για φύτευση καλλιεργειών. Οι αγρότες χρησιμοποιούν αυτή την εποχή για να φυτέψουν σιτηρά, κριθάρι και άλλα φρούτα και λαχανικά.

Shemu: Αυτή είναι η εποχή της συγκομιδής, όταν οι αγρότες μαζεύουν τα τρόφιμα και φυλάσουν σπόρους για την επόμενη χρονιά.

Η διαίρεση της Αιγύπτου

Η αρχαία Αίγυπτος χωριζόταν γεωγραφικά σε δύο τμήματα:

α) στην Άνω Αίγυπτο (νότιο και ορεινό τμήμα),

β) στην Κάτω Αίγυπτο (βόρειο και εύφορο, με το Δέλτα του Νείλου).

Αντίστοιχα, κατά την πρώιμη περίοδο (4η χιλιετία π.Χ.), υπήρχαν δύο βασίλεια, ένα στον βορρά και ένα στον νότο. Σύμφωνα με την παραπάνω διαίρεση της Αιγύπτου, υπήρχαν και αντίστοιχα στέμματα, τα οποία φορούσαν οι Φαραώ, πριν ενωθεί η χώρα σε ένα ενιαίο βασίλειο:

Λευκό ήταν το στέμμα της Άνω Αιγύπτου,
Κόκκινο στέμμα Κάτω Αιγύπτου

Περί το 3150 π.Χ., σηματίστηκε ένα ενιαίο βασίλειο από την ενοποίηση της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου από τον βασιλιά Μήνη (Νάρμερ), οδηγώντας σε μια σειρά από δυναστείες που κυβέρνησαν την Αίγυπτο για τις επόμενες τρεις χιλιετίες.

Ο συνδυασμός λευκού και κόκκινου στέμματος (βλ. εικόνα δεξιά) συμβολίζει την ένωση της Αιγύπτου σε ένα βασίλειο.

Η χερσόνησος του Σινά

Η χερσόνησος του Σινά, μέσω της οποίας εξασφαλιζόταν η επαφή με τους άλλους λαούς της Εγγύς Ανατολής, ήταν συγχρόνως το ευάλωτο σημείο της Αιγύπτου. Κι αυτό γιατί αποτελούσε τη δίοδο των εισβολέων προς την Αίγυπτο.